Już za niedługo, już za momencik... a tymczasem zapraszamy do obejrzenia naszego klipu zwiastującego tegoroczną edycję Festiwalu ZBLIŻENIA.
autorka klipu: Ada Kamińska, muzyka: Maja Miro
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska, Województwa Pomorskiego, American Jewish Joint Distribution Committee, Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Unii Europejskiej. Projekt jest częścią projektu MultiMemo: Remembering for Social Justice, finansowanego z programu CERV Unii Europejskiej. Współfinansowane przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie opiniami autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej.
Kiedy:10.09, godz. 20:00
Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7
Zbliżenia - spektakl taneczny w wykonaniu uczniów Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Janiny Jarzynówny-Sobczak w Gdańsku o tolerancji kulturowej, społecznym wykluczeniu i problemach związanymi z współistnieniem na zamkniętym obszarze przedstawicieli różnych kultur. To spektakl o dostrzeganiu różnic, odmienności, o potrzebie pełnej ich akceptacji. Uświadamianiu różnicy kulturowych, odrębnych systemów wartości i budowaniu tożsamości społecznej. To próba pogłębiania świadomości jednostki znajdującej się w skomplikowanej sytuacji różnic kulturowych. Spektakl jest próbą nawołania do integracji, komunikacji, dialogu i otwarcia się na odmienność.
choreografia: Sławomir Gidel, Artur Grabarczyk, Erion Kruja
muzyka: Gion Bayashi, Bartosz Kalwasiński, Zuzanna Henclik
kostiumy: Olga Leszko
wykonawcy: H.art Company oraz Uczniowie Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej im. Janiny Jarzynówny-Sobczak w Gdańsku
Kiedy: 10.09, godz. 17:00-18:30
Gdzie: Plama GAK, ul. Pilotów 11
Zapraszamy na performatywne czytanie tekstu komedii „Afera o spadek”, izraelskiego dramaturga Gura Korena, w tłumaczeniu Agnieszki Olek.
Autor dramatu, ma talent do tworzenia nieszablonowych komedii z suspensem. W swojej ciepłej komedii, konfrontuje dwóch braci i siostrę z niewygodną perspektywą – ojciec prawdopodobnie zakochał się w kobiecie uprawiającej najstarszy zawód świata i zapisał jej rodzinny dom. Co w obliczu takiej wiadomości zrobią Gur, Ayelet i Sella? Nawet najlepiej dogadujące się rodzeństwo rzuca się sobie do gardeł, gdy w grę wchodzi spadek, a co dopiero rodzeństwo o skrajnych temperamentach...
Czytanie dramatu na licencji ADiT.
Reżyseria czytania: Marek Brand
Wystąpią: Magdalena Żulińska, Karolina Arczewska, Julita Bożewicz, Jacek Labijak, Piotr Kłudka, Maciej Konopiński
Muzyka: Ignacy Jan Wiśniewski
Kiedy: 10.09, godz. 14:30-16:00
Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7
Jak mówić o sobie po hebrajsku, gdy jest się kobietą? Jak zwracać się do innych kobiet? Czy Izraelczycy mają problem z feminatywami? Czy mamy żeńskie formy na dowódcę, pilota i rabina?
W biblijnej Księdze Rodzaju czytamy, że Bóg nazwał kobietę właśnie tak, ponieważ… I tu od razu powstaje problem z innymi językami. Po hebrajsku to dość łatwe, jednak tłumacze Starego Testamentu na polski musieli się trochę pogimnastykować.
Na te i na inne pytania Magdalena Sommer opowie w trakcie spotkania z językiem hebrajskim w ramach Festiwalu.
Kiedy: 10.09, godz. 10:30–12:00 obowiązują zapisy LINK i 12:30-14:00 obowiązują zapisy LINK
Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7
Przygotowanie potraw w kuchni żydowskiej zobligowane jest zasadami koszerności. Mamy więc kuchnię mięsną, kuchnię mleczną i… kuchnię pesachową. Ta ostatnia kieruje się dodatkowymi zasadami, wynikającymi z tradycji tego właśnie święta. Podczas warsztatów, uczestnicy dowiedzą się o niektórych tajnikach kuchni żydowskiej oraz dowiedzą się o zasadach koszeru i kaszrutu.
Prowadzenie Hanna Kossowska.
Kiedy: 09.09, godz. 20:00
Gdzie: Nowa Synagoga w Gdańsku, ul. Partyzantów 7
Zapraszamy na prezentację albumu “Polskie Tango Hebrajskie” wydanego nakładem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Przeniesiemy się w przedwojenny świat polsko-żydowskiej muzyki popularnej, który przybliżą autorzy opracowania, dr Tomasz Jankowski i dr Katarzyna Zimek.
Po spotkaniu z autorami zapraszamy tancerzy tanga na milongę. Za oprawę muzyczną wieczoru odpowiadać będzie Katarzyna Zimek. Na playliście znajdą się hebrajskie utwory z albumu oraz ich polskie pierwowzory, a także inne polskie przedwojenne tanga — te dobrze rozpoznawalne i te zupełnie nieznane dziś szerszej publiczności, pochodzące ze zdigitalizowanej prywatnej kolekcji przedwojennych płyt gramofonowych didżejki.
Polskie tanga w języku hebrajskim stanowią wyjątkowy rozdział w historii żydowskiej muzyki w Polsce czy też polskiej muzyki w Palestynie. Reprezentują gatunek niespotykany w żadnym innym kraju europejskim. Ich fenomen związany jest z nadzwyczajną popularnością dancingów oraz nasilającymi się postawami syjonistycznymi w Polsce w latach trzydziestych.
Hebrajskie tanga były autorskim pomysłem twórców związanych z warszawską wytwórnią fonograficzną Syrena Record. Utrwalone zostały na płytach gramofonowych tej wytwórni w latach 1936-1939 i były przeznaczone na eksport do Palestyny. W większości stanowiły hebrajskie adaptacje popularnych polskich przebojów, takich jak "To ostatnia niedziela" czy "Graj, skrzypku, graj". Dzięki nim język hebrajski — wcześniej zarezerwowany w muzyce żydowskiej wyłącznie do sfery religijnej — stał się w swej odrodzonej wersji językiem muzyki popularnej towarzyszącej wieczornym tańcom i flirtom zakochanych.
Samo użycie w tangu języka hebrajskiego stanowiło wówczas deklarację ideową. Ale rewolucyjnemu tangu hebrajskiemu towarzyszyła też nuta sentymentu: żydowskim emigrantom z Polski osiedlającym się w Palestynie nagrania przypominały dawną ojczyznę i dawny styl życia. Ben Lewi w Tel Awiwie wciąż śpiewał głosem Adama Astona, głosem roztańczonej Warszawy lat trzydziestych.
Kruche płyty szelakowe, na których utrwalone zostały te nagrania, przetrwały kataklizm wojny w zdziesiątkowanych egzemplarzach. W szczególności dotyczy to polskich zapisów muzyki w językach żydowskich, utraconych niemal całkowicie. Album "POLSKIE TANGO HEBRAJSKIE" jest zwieńczeniem kilku lat poszukiwań Tomasza Jankowskiego i Katarzyny Zimek. Autorom udało się dotrzeć do prawie wszystkich polskich nagrań tang hebrajskich na przedwojennych płytach gramofonowych i cyfrowo je odrestaurować.
Katarzyna Zimek — dr nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, absolwentka Kolegium MISH na Uniwersytecie Warszawskim, autorka książki o reinterpretacjach „Metamorfoz” Owidiusza w poezji polskiego baroku. Tancerka i popularyzatorka tanga; wikipedystka; kolekcjonuje przedwojenne szelakowe płyty z tangami; w latach 2014–2015 opracowała wydawnictwa płytowe poświęcone polskiemu tangu 1929–1934 i 1935–1939 oraz przedwojennym tangom z tekstami poety Władysława Szlengla. Współautorka albumu "Polskie Tango Hebrajskie" wydanego przez Muzeum Polin (2019).
Tomasz M. Jankowski — dr nauk humanistycznych w zakresie historii i absolwent Studium Kultury i Języków Żydowskich na Uniwersytecie Wrocławskim. Akademickie studia nad historią społeczną Żydów łączy z zainteresowaniami muzycznymi. Specjalista od dygitacji zapisów z płyt szelakowych i ich cyfrowej restauracji. Autor "Demography of a Shtetl" (Brill, 2022), studium ludności Piotrkowa Trybunalskiego. Kolekcjonuje przedwojenne nagrania z muzyką żydowską. Współautor albumu "Polskie Tango Hebrajskie" wydanego przez Muzeum Polin (2019).
Kiedy: 09.09, godz. 17:30-19:30
Gdzie: Biblioteka Manhattan, Aleja Grunwaldzka 82
“Żydówką być to rzecz niemała” - sensacyjny dziennik polskojęzyczny Sary Szenirer, jednej z najsłynniejszych polskich żydówek.
W 2023 r. w serii "Żydzi. Polska. Autobiografia" ukaże się tom "Żydówką być to rzecz niemała” - Se Pisma autobiograficzne Sary Szenirer" w opracowaniu Dariusza Dekierta i Joanny Degler. W tomie tym znajdzie się niepublikowany do tej pory polskojęzyczny dziennik jednej z najważniejszych w świecie żydowskim ortodoksyjnych leaderek XX w. Sara Szenirer (1883–1935) była inicjatorką i założycielką sieci nowoczesnych szkół ortodoksyjnych dla dziewcząt Bejs Jakow (Dom Jakuba). Pochodziła z krakowskiej rodziny chasydzkiej (zwolenników cadyka z Bełza), ale wykształcenie zdobyła w polskiej szkole powszechnej. W domu pogłębiała swoją wiedzę z zakresu religii żydowskiej. Pierwszą szkołę dla żydowskich dziewcząt założyła we własnym mieszkaniu w 1917 r. Pod koniec lat 30. działało już ponad 250 placówek Bejs Jakow (także poza granicami Polski), w których kształciło się ponad 40 tys. dziewcząt. Sara Szenirer jako inicjatorka ruchu już za życia stała się legendą w środowisku ortodoksyjnym. Jej postać była otoczona czcią, nazywano ją matką sukcesu szkół Bejs Jakow. Do tej pory ukazał się drukiem pamiętnik Szenirer pisany w jidysz, którego tłumaczenie również zostanie opublikowane, Obejmuje okres późniejszy (1917 r.) i zawiera już bardziej oficjalną wersję życiorysu. Dziennik pisany po polsku był publikowany jedynie w małych fragmentach w 1955 r. po hebrajsku.
Nigdzie nie podano w tej publikacji, że podstawą jest polski dziennik, a wybrane fragmenty zostały drastycznie ocenzurowane. Jest to sensacyjny dokument pisany od 1909 (pierwszy datowany wpis 9 IX) do 1913 (ostatni wpis 20 IV) w języku polskim, ujawniający pewne fakty konsekwentnie
przemilczane w oficjalnej biografii Szenirer. Jaki wizerunek Sary Szenirer wynurza się z kart jej dziennika? Jest to młoda, ambitna kobieta, niezależna finansowo (pracuje jako krawcowa). Przywiązuje dużą wagę do wszechstronnego rozwoju intelektualnego, poprzez uczestnictwo w polskich wykładach publicznych (w tym feministycznych), kursach oraz lektury. Ma przekonanie o powołaniu do spełnienia pewnej misji wśród kobiet żydowskich, ale patrząc szerzej widać u niej ogromną chęć bycia użyteczną dla społeczeństwa (kursy sanitarne). Jest głęboko wierząca i sprawy religii traktuje bardzo poważnie, jednak jest w stanie zbuntować się przeciw tradycji, jeśli ta ogranicza ją zbyt mocno i uniemożliwia realizację głównych celów życiowych. Poza tym Szenirer na kartach dziennika jawi się jako osoba niepokorna, dowcipna, nie unikająca rozrywek (teatr, regularne jeżdżenie do kurortów, nawet uczy się grać w karty). W trakcie wykładu, który poprowadzi Joanna Degler, czytane będę fragmenty dziennika, w wykonaniu aktorki, która wcieli się w rolę Sary Szenirer.
Zdjęcie za projektem Kanon literatury wspomnieniowej Żydów polskich /
Kiedy: 09.09, godz. 15:15–16:45
Gdzie: Biblioteka Manhattan, Aleja Grunwaldzka 82
„Wskrzeszony świat“, najnowszy album fotograficzny Agnieszki Traczewskiej jest pierwszą od czasów przedwojennych, współczesną wizualną panoramą chasydzkiego życia rozsianego po świecie. Holokaust ostatecznie położył kres obecności Żydów w Europie Wschodniej. Jednak dzięki przedwojennym emigrantom oraz nielicznym ocalałym, społeczności chasydzkie zaczęły się odradzać w Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Antwerpii, Londynie, Kanadzie, Ameryce Płd, gdzie trwają do dziś. Dzięki licznym rodzinom, współcześnie wręcz przeżywają eksplozję demograficzną.
Kiedy: 09.09, godz. 13:30-14:30
Gdzie: Biblioteka Manhattan, Aleja Grunwaldzka 82
Spotkanie z Jackiem Bielakiem, jednym z autorów książki „Wokół Wielkiej Synagogi” - zbiór artykułów naukowych mówiących nie tylko o największej - zburzonej przez nazistów - żydowskiej świątyni w mieście, ale też o losach całej żydowskiej społeczności i jej wybitnych przedstawicieli. Jacek Bielak, opowie o architekturze Wielkiej Synagogi, uczestnicy będą mieli okazję obejrzeć zdjęcia ukazujące tę wspaniałą budowlę zarówno z zewnątrz jaki w środku. Opowie o rozwiązaniach konstrukcyjnych.
Jacek Bielak Adiunkt w Zakładzie Historii Sztuki Nowożytnej. W latach 1989-1996 studiował historię sztuki i filologię klasyczną na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tytuł magistra historii sztuki uzyskał na podstawie pracy "Złota Kamienica Jana Speymana w Gdańsku z lat 1609 - ok. 1617. Próba monografii".
Studia doktoranckie w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego uwieńczył dysertacją "Bursztynnictwo gdańskie od drugiej połowy XVI do początku XVIII wieku. Studium z historii nowożytnego rzemiosła artystycznego". Za tę pracę został uhonorowany nagrodą Fundacji im. Dr Katarzyny Cieślak.
Od początku swojej drogi zawodowej interesuje się i publikuje na temat różnych aspektów sztuki Gdańska. Ostatnie zainteresowania kieruje w stronę nowożytnej Italii, ze szczególnym uwzględnieniem mecenatu medycejskiego. W badaniach chętnie sięga po zdobycze nauk społecznych.
Zdjęcie z https://commons.wikimedia.org/wiki/File
Projekt jest częścią projektu MultiMemo: Remembering for Social Justice, finansowanego z programu CERV Unii Europejskiej.
Współfinansowane przez Unię Europejską. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie opiniami autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej.
Kiedy: 09.09, godz. 10:00-11:30 OBOWIĄZUJĄ ZAPISY! LINK
Gdzie: Opera Bałtycka, Al. Zwycięstwa 15
Na salę można wejść tylko na boso lub w baletkach.
Zapraszamy na warsztaty tańca izraelskiego - taniec bosych tancerzy, skaczących i biegających w luźnych ubraniach odzwierciedla uczucia ludzi wracających do ziemi ojców. Tańce izraelskie powstały pod wpływem wielu różnych kultur i miały przede wszystkim charakter integrujący. Tworzone przez powracających z diaspory, jednoczyły ludzi wychowanych w różnych regionach świata, zarówno starych, jak i młodych. Stały się również symbolem zdolności pionierów do radowania się pomimo konieczności ciężkiej pracy i trudnych warunków życia.
Warsztaty prowadzi Miriam Hakenberg.
Warsztaty zorganizowaliśmy razem z Move on Together. Miejsce zostało użyczone przez Operą Bałtycką w Gdańsku.